Oscar Wilde..

Duygusal, ukala, dâhi: Oscar Wilde

Dünya edebiyatında ismi belki de en çok bilinen yazar ve şairlerden birini tanıtmayı görev bildik bu kez: Oscar Wilde. İsimlerini bildiğimiz bu büyük insanların kitaplarından iki tanesini söyle deseler çoğumuz bilemeyeceği için bu yazıları hazırlayarak biraz ilginizi çekmeye çalışıyoruz farkındaysanız. Tanıyalım, gidelim kitapçıya, kitaplarını alıp okuyalım, okutalım. Amaç bu.

Oscar Fingal O’Flahertie Wills Wilde, 1854’te İrlanda’nın başkenti Dublin’de doğmuş. Babası ünlü bir doktormuş ama aynı zamanda arkeoloji ve folklor konulu kitaplar da yazıyormuş, annesi ise devrimci şiirleriyle tanınan bir şairmiş. Başarılı bir öğrenci olarak büyüyen Wilde, bunun karşılığında çeşitli burslar kazanarak ailesine yük olmadan eğitimini sürdürmüş. Oxford Magdalen College’den şeref listesine girerek mezun olduktan sonra sanat eleştirmeni olarak çalışma hayatına atılmış.

Edebiyat daha küçüklüğünde kanına girmiş olan sanatçı, 1878 yılında halen üniversite öğrencisiyken yazdığı “Ravenna” isimli şiiriyle Newdigate Ödülü’nü kazanmış. Dublin’de âşık olduğu Florence Balcome, onun yerine Dracula’nın yazarı Bram Stoker ile nişanlanınca, İrlanda’yı terk etmiş. Londra’ya yerleştikten bir süre sonra ilk kitabı “Poems” (Şiirler) yayımlanmış. 1884 yılında evlenmiş ve iki oğlu olmuş. “Sanat sanat içindir” anlayışını sonuna kadar benimsemiş, sanatta estetik akımının yılmaz bir neferi olmuş kişilik Wilde, bu konudaki bir konferanslar dizisi için gittiği Amerika’da kaldığı dönemde önemli yazar ve şairlerle tanışma olanağı bulmuş. Oradan Avrupa’ya döndüğünde ise yerleşmek için sanat şehri Paris’i seçmiş.

“Duchess of Padova” (Padova Düşesi), “The Importance of Being Earnest” (Ciddi Olmanın Önemi) gibi çok bilinen oyunlarını kaleme alan Wilde, yaşamının tek romanı olan “The Picture of Dorian Gray” (Dorian Gray’in Portresi)’i de 1891’de yayımlamış.

Oyunlar ve makaleler yazan, sanat eleştirmenliğine devam eden Wilde, evlenmesine ve çocukları olmasına rağmen cinsel tercihinin bu yönde olmadığını gösteren davranışları nedeniyle yargılanmış ve hapse girmiş. Zira devir, bu tip bir yaşam tarzını kaldıracak bir zaman dilimine rastlamıyormuş. Cezası onaylandığında her şeyi de elinden alınmış. Hapisteyken, oradaki gözlemleri, yaşadıkları ve sevgilisine seslenişini içeren kitabı “De Profundis”i yazmış.

Serbest kaldıktan sonra kimse tarafından sevilmediğini ve onaylanmadığını hisseden sanatçı, ismini değiştirip Sebastian Melmoth adını almış ve ne yapacağını bilmeden gezmeye başlamış. Orada burada parasız bir şekilde dolaşmaktan hastalanıp yatağa düşen ve 1900’de Paris’te ölen sanatçının cenazesine bile sadece bir avuç insan katılmış.

Zamanında kıymeti anlaşılmayan ve sefil bir hayat sürmek zorunda bırakılan sanatçılar kervanının en önemli üyelerinden biri olan Oscar Wilde, kitapları, şiirleri, masalları ve oyunları kadar sıkça sarf ettiği özlü sözleriyle de tanınıyor. “Saf ve basit gerçek nadiren saftır ve hiç basit değildir”, “Deneyim, insanların hatalarına verdikleri isimdir”, “Hiç kimse geçmişini satın alabilecek kadar zengin değildir”, “Benimle ne kadar fazla kişi aynı fikirdeyse, yanılıyor olma ihtimalim o kadar büyüktür” gibi çok aranan, çok kopyalanan sözler söylemiştir.Hapse girmeden önceki rahat zamanlarındaki yaşamında güzellik ve estetiği hep ön planda tutmuş, bir yandan duygusal yapısı, öte yandan sivri dili ve ukalalığıyla bilinen Wilde, küçük yaşta kaybettiği kız kardeşinin bir tutam saçını söylenene göre küçük bir zarf içinde her zaman yanında taşımış.