Anadolu yaban koyununu İran’daki akrabası kurtaracak

Nesli yok olma tehlikesi altında bulunan Anadolu yaban koyunlarının İran’da akrabaları olup olmadığı araştırılacak. İki ırk arasındaki genetik farklılıklar uygun bulunursa yapay gen akışı gerçekleştirilecek

BURSA - Genetik çeşitliliği azaldığı için nesli tehlike altında bulunan Anadolu yaban koyunlarının, yapay gen akışı sağlanarak korunması amaçlanıyor.

ODTÜ Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aykut Kence 1967 yılında sayıları 35’e kadar düşerek nesli tehlike altına giren ve ardından koruma altına alınan yaban koyunlarının ülkenin bazı bölgelerindeki yaşam alanlarında tutulduğunu söyledi.


Anadolu yaban koyunları konusunda 2002 yılından bu yana birçok araştırma yaptıklarını ifade eden Kence, özellikle söz konusu hayvanın genetik çeşitliliğinin belirlenmesine çalışıldığını bildirdi.


Kence, Alınan örnekler ve araştırmalar sonucunda Anadolu yaban koyununun genetik çeşitlilik seviyesinin diğer koyun ırklarından anlamlı derecede düşük olduğunu tespit ettiklerine değinerek, şöyle konuştu:


"Genetik çeşitliliğinin çok düşük olması, hastalıklar ve değişen çevre koşulları gibi toplumu tehdit eden durumlara karşı Anadolu yaban koyununun düşük bir savunmaya sahip olması anlamına geliyor. Genetik çeşitlilik yüzbinlerce yılda biriken ama çok daha kısa sürelerde ’özellikle insan kaynaklı baskılar sonucu’ yok olabilen bir zenginliktir. Bunu önlemenin iki yolu var. Birincisi yaban koyunlarının bizim desteğimizle diğer yaşam alanlarına aktarılması. Ankara, Karaman ve Konya’daki yaban koyunu topluluklarının yok olması durumunda diğer topluluklar ayakta kalabilecek ve Anadolu yaban koyununun devamı sağlanabilecek."



İkinci önemli yolun ise Doğu Anadolu’da bulunan diğer alt tür olan yaban koyunundan melezleme yoluyla "Yapay gen akışı" sağlanması olduğunu dile getiren Kence, bunun için Van-İran sınırında bazı çalışmalar yaptıklarını söyledi.


Prof. Dr. Kence, sınırdaki birçok köyü gezdiklerini, ancak köylülerin "Gördük" dediği Doğu Anadolu yaban koyununa ulaşamadıklarını anlatarak, "Hedefimiz İran’da araştırma yapmak. Anadolu yaban koyunlarının akrabalarını araştırıp, bulmayı istiyoruz. İran’da yaban koyunu yaşadığını ve hatta avlandığını biliyoruz. Bu koyunlarla ilgili hiçbir genetik araştırma bulunmuyor" dedi.


Bu koyunları bulmaları halinde genetik çeşitliliğini belirleyeceklerini ifade eden Kence, şunları kaydetti: "İki tür arasında yüksek düzeyde genetik farklılık varsa ayrı ayrı korunması gerekir. Farklılık az ise aynı ortamda melezlenerek yapay gen akışı sağlanabilir. Böylece Anadolu yaban koyunu, genetik çeşitliliği biraz daha zenginleşeceği için hastalıklara ve çevre koşullarına göre daha güçlü olabilecekler." Kence, Doğu Anadolu yaban koyunlarında yapılacak gen araştırması için 15-20 örneğin yeterli olabileceğini, bunun için İran’da araştırmaları sürdüreceklerini bildirdi. (aa)