Sultanahmet'teki yer altı şehri

Sultanahmet’in orta yerinde Tevkifhane ve Kutlugün sokaklary var. Tevkifhane, Four Season Oteli’nin ön giri? kapysynyn, Kutlugün ise arka kapysynyn açyldy?y sokaklar. Bu otel eskiden Sultanahmet Cezaevi’ydi. Mahkumlar arka kapydan tahliye edildiklerinden olsa gerek, o günü kutlu gün ilan ederek özgürlü?e kavu?tuklary soka?a da bu ismi vermi?ler. Cezaevi olmadan önce burada Bizans Büyük Sarayy’nyn bir parçasy vardy. Krallar, Balat syrtlarynda yaptyrdyklary Vlaherna Sarayy’nda ikamet etmeye ba?lamy? ve eski saray ardiye, cephanelik, askeri ky?la gibi kullanymlara byrakylmy?ty.

16. yüzyyl ba?larynda ise sarayyn temelleri üzerine Osmanly vezirlerinin konaklary in?a edildi. Sokullu Mehmet Pa?a’nyn kona?y da buradaydy. Cezaevi eski sarayyn temelleri üzerine in?a edilmi?. Otelin arka bahçesinin bulundu?u alanda yyllardyr kazy yapylyyor. Arkeoloji Müzesi’nin gözetiminde yapylan kazy alanyndan ne çykty?y bilinmiyor. Ana zeminden üç kat a?a?y inildi?i ve Büyük Saray’yn bir bölümüne ula?yldy?y biliniyor.

Küçük Ayasofya Caddesi 40 numarada bulunan Eresin Crown Hotel’in in?asy yapylyrken, altyndan Roma döneminden kalma bir hamam ve çok sayyda tarihi obje çykty. Buradaki eserler MÖ 4. ve MS 6. yüzyyla yayylan dönemlere ait. Ystanbul yeralty kentinin önemli bir parçasyny baryndyran bu küçük müzeyi mutlaka görmelisiniz.

Büyük Saray tesadüfen bulundu
Kutlugün Soka?y’nda ma?azasy bulunan Mehmet Ba?do?an, bölgenin en eski halycylaryndan biri. Mehmet Bey, 1992’de Kutlugün’e gelerek 31 numarada bulunan binayy satyn almy?.

Dört katly binanyn bahçesi o dönemde otopark olarak kullanylyyormu?. Mehmet Ba?do?an, otoparky kaldyryp bu alana halylaryn sergilendi?i vitrinleri yerle?tirmi?. Y?çilerin temizlik yapty?y bir gün, bahçenin alt katyndan eski demir bir kapy çykmy?. Kapyyy açtyklarynda geni? bir dehlize do?ru uzandy?yny fark etmi?ler.

Yki sene önceki Ystanbul Uluslararasy Tiyatro Festivali syrasynda, oyunlardan biri burada sergilenmi?. Mehmet Bey’in müzesine gitti?inizde Büyük Saray’yn nasyl bir yer oldu?u hakkynda elle tutulur bir kanytla kar?y kar?yya kalyyorsunuz. Tüyleriniz ürperiyor. Bu sarayyn içinin ne denli zarif süslemeler ve mozaiklerle dö?enmi? oldu?unu görmek için de, Mozaik Müzesi’ni ziyaret etmelisiniz.

Bir alt soka?a inelim ve Akbyyyk Caddesi’nde yolumuza devam edelim. Soka?yn sonuna do?ru Bizans döneminde bir ara protokol sarayy, daha sonra da devlet hazinesi olarak kullanylan Magnora Sarayy ile kar?yla?yrsynyz. Milattan önce 337 ve 324 yyllary arasynda Bizans Ymparatoru I. Konstantin’in elçileri kabul edip, toplantylar düzenledi?i Magnora, Edirnekapy’daki Tekfur Sarayy’ndan sonra Ystanbul’da toprak üstünde kalmy? olan ikinci Bizans sarayy. Bir bölümü zeminin altyndan Kutlugün Soka?y’na kadar uzanyyor.

Ayny yerdeki Sphendon, Roma dönemi yapylaryndan biri olan hipodromun ayakta kalan en önemli parçasy. Deniz tarafyndan bakyldy?ynda yapynyn azameti daha iyi anla?ylyyor. Eserin içinde her biri farkly noktalara açylan dehlizler ve yüzlerce galeri bulunuyor.

Ysa’dan sonra 2. yüzyylda, in?aatyna Septimus tarafyndan ba?lanmy?, I. Konstantin döneminde 4. yüzyylda bitirilmi? bir yapy. Üzerinde Sultanahmet Teknik Lisesi ve önünde Marmara Üniversitesi Rektörlük binasy bulunuyor.

Kaynak: Ersin Kalkan-Hürriyet Gazetesi