Balkanlar’dan esen rüzgar: Emir Kusturica
Balkanlar’ın sert absürt rüzgarı, verimliliğini hala koruduğunu Cannes'da bir kez daha gözler önüne seren Kusturica, muhalif tavrını yine devam ettiriyor...
1954 yılında, Bosna-Hersek'te doğan yönetmen, Boşnak anne ve babanın çocuğu olmasına rağmen, Sırbistan’ın başkenti Belgrad'da yaşamaktadır. 2005 yılında ise İslam olan dinini, Ortodoks Hıristiyanlık olarak değiştirmiş; Nemenja Kusturica adını almıştır.
İlk filmi 'Dolly Beni Hatırlıyor musun?' (1981) ile Venedik Film Festivali'nde Altın Aslan'a sahip olan yönetmen, 1985 yılında çektiği 'Babam İş Gezisinde' adlı filmi ile Altın Palmiye'yi kazanmıştır. Uluslararası alanda tanınmasını sağlayacak filmi ise 1989'da yaptığı 'Çingeneler Zamanı' olmuştur. Filmde tamamen amatör oyuncularla çalışan Kusturica, bu filmiyle Cannes Film Festivali'nde en iyi yönetmen ödülünü almış; sonrasında çingenelerin şenlikli yaşamını en iyi anlatan yönetmen olarak akıllarda yer etmiştir.
Yönetmen Yugoslavya İç Savaşı'nın başlaması ile 1991'de ABD'ye göç etti. Burada Johnny Depp, Faye Dunaway gibi önemli isimlerle çalışarak, ilk İngilizce filmi 'Arizona Dream'i çekti. Çingeneler Zamanı'nın da müziklerini yapan Goran Bregoviç, Iggy Pop ile beraber 'Arizona Dream' ın soundtrack albümünü hazırladı. Filmin uluslararası alanda tanınırken, müzikleri de aynı hızla dünya çapında bir üne ulaştı. 'Arizona Dream' Cannes'da ödül alamadı; hatta ABD'de dahi gösterime girmedi. Yine de Berlin Film Festivali'nde Gümüş Ayı sahibi oldu. Gösterim yıllarında fazla ilgi görmese de 'Arizona Dream'in gerek müzikleri gerek alegorik hikaye anlatımı ileriki yıllarda filmi başarılı ve ilgi gören bir konuma yerleştirdi.
Kusturica'nın yaptığı en iyi filmlerinden birisi olarak kabul edilen Underground, 1995'te Altın Palmiye sahibi oldu. II. Dünya Savaşı'ndan Yugoslavya'nın dağılmasına kadar geçen bir dönemi anlatan film, absürt anlatım şeklinin yakıştığı en kaliteli yapımlardan birisidir. Bol simgelerle bezenmiş film, politik sinemanın en yaratıcı çalışmalarından biri oldu. Filmin kendisi kadar Goran Bregoviç'e ait müzikleri de çok başarılıydı ve yıllarca devam eden bir üne kavuştu. Kusturica ve Bregoviç sıkça birlikte anılır oldu.
1998 yılında yönetmen yine çingeneleri odak noktasına aldığı 'Ak Kedi Kara Kedi' filmini yaptı. Her filmiyle uluslararası festivallerden ödüllerle dönmeye alışmış yönetmen, bu filmiyle de Venedik Film Festivali'nde En İyi Yönetmen ödülünü almış; Çingeneler Zamanı ile aldığı aynı ödülle yönetmenliğinin başarısı şüphe götürmez olmuştur.
2000'li yıllara geldiğimizde Kusturica, absürt tema üzerine kurduğu hayat hikayeleri haricinde belgesel türüne yönelmiş, 'Süper 8 Hikaye'yi çekmiştir. Yönetmenlik dışında No Smoking Orchestra adlı kendi grubunda bas gitar çalan Kusturica, grubu hakkında yaptığı bu film ile bu türdeki başarısını da kanıtlamıştır. 3 yıllık bir aradan sonra 2004 yılında Boşnaklar ile Sırplar arasındaki çatışma döneminde iki farklı etnik gruptan olan bir çiftin romantik hikayesini anlattığı 'Hayat Bir Mucizedir'le Altın Palmiye'ye aday olmasına karşılık ödülü alamamıştır. Diğer dört filminin müziklerini de hazırlayan Bregoviç, bu filmde yerini yönetmenin kendisine bırakmıştır.
Geçtiğimiz yıl, Kusturica’yı son filmi 'Bana Söz Ver' ile beyaz perdede görsek de filmin fazla başarılı olduğu söylemek güçtür. Yönetmenin en son çalışması ise Cannes'da izleyiciyle buluşan Maradona belgeseli oldu. Hikâye anlatımını belgesel türünde de kanıtlamak isteyen yönetmenin amacına ulaşıp ulaşmadığını ise ilerleyen zamanlarda göreceğiz.
Neredeyse 30 yıllık sinema hayatı boyunca çektiği filmlerinden yönetmenin politik tarafını anlamak güçtür. Boşnak olmasına karşılık, Kusturica kendisinin aslen Sırp olduğunu ve kendini Sırplara daha yakın hissettiğini söylemiştir. Bosnalı hemşerilerinin acılarına ortak olmayan yönetmen bu yüzden kendi haklı tarafından pek sevilmez. En son 2005 yılında Hıristiyan olan yönetmen, böylelikle konuya olan tavrını kesin bir şekilde belirtmiştir. Ancak filmlerinde herhangi bir tarafın propagandası ya da taraflı bir eleştirisine rastlanmamaktadır. Yönetmenin asıl derdi savaşın, milliyetçiliğin ve politikanın anlamsızlığıdır ve filmlerinde kullandığı absürdizmle bunu yansıtmaya çalışır.
iştegençeteşekkürler
Alıntı 
Konu: Emir Kusturica
Emir Kusturica
Konu Seçenekleri