Sinemanın Klasik İsimleri- Charlie Chaplin

Sinemanın Klasik İsimleri – Charlie Chaplin

Sinemanın klasik isimlerine klasikliği şüphe götürmeyecek bir isimle devam ediyoruz: Charlie Chaplin. Sessiz sinema döneminin efsane karakteri Şarlo, çarpık yürüyüşü, yuvarlak tepeli fötr şapkası, ufak bıyığı ve zeki bakışlarıyla sinemanın ilk dahilerinden.

Sör Charles Spencer Chaplin, 16 Nisan 1889’da İngiltere’nin başkentinde doğmuş. Aktörlüğünün yanı sıra yönetmenliğiyle de biliniyor. Aslında derin acılar barındıran bir yüzün sahibi olarak, güldürme misyonunu sahiplenmiş sonuna kadar. Ama “güldürürken düşündürme” işini ilk ve belki de layığıyla tek yapan kişi olarak kazınmış sinema tarihine. Sessiz film döneminin en yaratıcı sanatçısı olduğu kesin.

Ebeveynleri de oyuncu olduğu için gösteri dünyasına adım atması kaçınılmaz olmuş. Anne ve babası ayrıldığı için uzun zaman yatılı okullarda kalmış, yetimhanelerde yaşamış. Zaten babası bir süre sonra ölmüş, annesi de akıl hastanesine yatırılmış.

Chaplin, 18 yaşına basmasına az bir zaman kala bir gezgin tiyatro topluluğuna katılma şansını yakalamış ve şov dünyasındaki varlığının ilk adımı böylece atılmış. Daha ufacıkken ailesiyle çeşitli oyunlarda rol aldığı için zaten fazla zorluk da çekmemiş. Komedyen ve palyaço olarak güldürü dünyasındaki yerini almış.

1912’de, çalıştığı Karno topluluğu ile birlikte Amerika’ya gitmiş. Bu grupta ona eşlik eden kişi, daha sonraları Laurel ve Hardy ikilisinin Laurel’i olarak ünlenen Stanley Jefferson’mış. Aynı odayı bile paylaşacak kadar yakınmış ikisi. Ama bir süre sonra Stanley İngiltere’ye geri dönmüş. Chaplin ise Amerikalı film yapımcısı Mack Sennet’ın dikkatini çekmiş ve sahibi olduğu Keystone Film Şirketi’ne bağlı olarak çalışmaya başlamış. Zamanla, bildiğimiz tanıdık imajı yerine oturmuş ve Chaplin Keystone’un en güçlü starı haline gelmiş.

Chaplin’in özellikle ilk döneminde oynadığı filmlerin tarzı “slapstick” olarak adlandırılıyor. Hani kahramanımız koşarak bir şeyden kaçar ama çukura düşer, oradan kurtulur ama bir tabelaya çarpar, ayakları birbirine dolanır, düşer filan. Chaplin’in bu tarzdaki ilk filmi “Kid Auto Races at Venice” (1914) olmuş.

Bu tarza kendinden çok önemli şeyler katan Chaplin, giderek ünlenmiş ve iyi paralar kazanmaya başlamış. Durum böyle olunca 1918’de kendi yapım şirketini kurmuş ve istediği sanatçıları da bu şirket kapsamına dahil etmiş. Böylece daha bağımsız, düşüncelerine daha uyan filmler yapma şansı olmuş. Komediden hemen vazgeçmese de sistem eleştirisine dayanan, haksızlıkları dile getiren çalışmalara imza atmaya başlamış. Söz konusu çok önemli filmlere birkaç örnek verelim: “The Kid” (1921), “Pay Day” (1922), “The Pilgrim” (1923), “The Gold Rush” (1925) ve “The Circus” (1928).

Bir süre sonra bu sessizlik sona ermiş ve sinemada ses teknolojisi gelişmeye başlamış. “City Lights” (1931) ve “Modern Times” (1936) bu dönemin en önemli yapıtlarındandır. Ama hâlâ konuşma olmayan, müzik ve efektlerle zenginleştirilen filmler bunlar. Endüstri ve mekanikleşmenin insana verdiği zararı konu eden “Modern Zamanlar” (Modern Times), Charlie Chaplin’in sesinin izleyiciler tarafından ilk duyulduğu film olmuş. Ama dediğimiz gibi diyalog hâlâ yokmuş ve filmin sonundaki şarkıda işitilmiş sanatçının sesi.

Dudak okumaya son verilmesinden sonra çekilen önemli Chaplin filmlerine örnek olarak da “The Great Dictator” (1940) ve “Limelight” (1952) verilebilir. Aslında ses teknolojisinin 1927’de filmlere adapte edilmesinin üzerinden bir süre geçmiş ama sesli filme uyum sağlayamayan seyirciler için Chaplin bir müddet daha sessiz çalışmaya devam etmiş.

kaynakiştegenç