Ünlü kitap karakterleri: Çalıkuşu Feride

Ünlü kitap karakterleri: Çalıkuşu Feride

Çalıkuşu dizi olmadan, Feride’yi de bön bakışlı manken kızlarımızdan biri canlandırmadan, hakkında bilgi sahibi olun istedik. Bedbaht kaderi ile gönül burkan Feride, kafalarda manken bir kız ile özdeşleşirse iflah olmaz çünkü.

Çalıkuşu, zamanında TRT'de dizi olmuştu, yıllardan 1986 idi. Aydan Şener, Feride rolündeydi. O vakitler, kitaptaki konu bitince, kitaptan yapılan uyaralama da biterdi. Şimdilerde öyle değil tabii. Güntekin, aslında dört perdelik uzun bir tiyatro oyunu olarak hazırlamış hikayeyi ancak son halini roman olarak almış. Çalıkuşu, Feride adlı bir gençkızın hatıra defteri şeklinde yazılmış.

Feride, hareketli, yaramaz, cıvıl cıvıl bir çocuk olarak anlatılır. Bize sorarsanız, çocukluğunda iki kez göçmek zorunda kalmasının, altı yaşında annesini ve babasını, dokuz yaşında büyükannesini kaybetmesinin sonucudur bu. Reşat Nuri Güntekin, insan psikolojisine meraklı bir yazardır. Bu sebeple, çocukluğunda acılar yaşamış, duygusal yönünü bastırmak için haşarı tarafının altını çizen bir karakter yaratmasına şaşırmamak gerek. Karakterin, nasıl izole edildiğini göstermek için, okuduğu Fransız okulunda tek başına oturtulması kadar uygun bir örnek olabilir mi?

Feride'nin Çalıkuşu olarak anılmasının hikayesi de şöyle; kızımız yaramaz olduğu için teneffüslerde okul bahçesindeki ağaçlara tırmanır, daldan dala atlar. Okulun müdürü "Bu kız insan değil, adeta bir çalıkuşu" diye bağırır, o saatten sonra da Feride'nin adı Çalıkuşu kalır.

Feride, melodram seven bir kız. Teyzesinin oğlu Kâmran’ın kendisine verdiği hediyelere kızan (aslında bu hediyeler birer sus payı), küçük olaylara canı sıkılıp İstanbul’u terkeden bir karakter. Haliyle Kâmran’ın evlenme teklifini kabul edip nişanlandıklarında da bir maraz çıkarması gerekiyor.

Kâmran ile arasında hep bir soğukluk olmasının sebebi, hayatında bir baba figürünün olmamasıdır. Babasını kaybettikten sonra da hayatına otoriter bir erkek girmemiş, Besime teyzesinin otoritesi ile büyümüştür. Erkeklerin yanında huzursuz olması bu yüzden şaşırtıcı değildir pek.

Kâmran, amcasının teklifi doğrultusunda çalışmak için Avrupa'ya gider. Dört sene sonra geri döner ve evlilik hazırlıkları başlar. Düğüne üç gün kala siyah çarşaflı bir kadın, Feride'ye bir mektup verir. Kâmran’ın Avrupa’da başka bir kadını sevdiğini söyler. Feride, maraz çıkarması gerekiyor demiştik ya, işin aslını astarını öğrenmeden Anadolu'ya kaçar ve öğretmenlik yapmaya başlar. Bursa'da kendisine aşık olan adam ölünce, bu sanki kendi suçuymuş gibi Çanakkale'ye kaçar. Çanakkale'de kendine aşık olan iki adamın tekliflerini geri çevirir. Artık Çanakkale de ona dardır. İzmir'e kaçar. Bir erkek yüzünden Çanakkale'den Kuşadası'na geçer. Feride, hayatının melodrama çevirmeye meraklı bir kızdır işte.

Feride, evlatlık kızı öldükten sonra, dedikodulardan başını kaldırmak için kağıt üzerinde bir evlilik yapar. Kocası Hayrullah Bey, ölmeden önce vasiyet olarak Feride'ye bir mektup verir, mektup Kâmran'adır. Mektubun içinde, bu olayların anlatıldığı Feride'nin günlüğü vardır.

Feride, mutluluktan kaçan, başına gelen kötü olaylardan kendini sorumlu tutan bir kız. Küçük yaşta ailesini kaybetmiş bir çocuğun, tüm olanların kendi suçu olduğu yanılgısına kapılması, normal bir psikolojik süreç. Feride'nin hayatı boyunca takındığı tutum da, işte bu psikolojinin devamı sadece.

Reşat Nuri Güntekin, Çalıkuşu'nu 1922'de yazmış. Çalıkuşu, hafif hafif Osmanlı’nın son dönemlerine dokunduruyor, dönemin toplumsal sorunlarına el atıyor olsa da nihayetinde duygusal bir roman. Zamanının ötesinde geçebilmesi de işte bundan.

İŞTEGENÇETEŞEKKÜRLER

Düzenleyen terapist - 22.Ocak.2009 Saat 09:36

Çalıkuşu ilk okumaya başladığım sıralarda çok yoğun çalışıyordum. Kitabı okumaya başladıktan sonra aklımın bir köşesi hep onda kalmıştı. Şimdi ne olacak acaba diye çalışırken düşünüyordum. Sonunda kitabı Okumayı bitirmiştim. Çok güzel bir kitap. Olaylarda en çok Çalıkuşu'nun ( böyle demeyi daha çok seviyorum ) öğretmenlik yaptığı sıradaki olaylara özellikle öğrencilerinden birinin, onun abisine eş olmasını istediği bölüme çok güldüm. Anlatılış şekli çok güzeldi ve çocuğun konuşma şekli. Okunmasını tavsiye ederim bende. Teşekkürler hocam paylaşımınız için.